…το «Καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη»

Γράφει ο Σάκης Σερέφας (sakseref@yahoo.gr)   | ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 16/08/2008 εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Πώς μυρίζει μια παλιά πόλη; Ποιους ήχους εκπέμπει; Τι ποτίζει τα βλέμματα των κατοίκων της; Τι παθαίνει όταν διπλασιάζονται ξαφνικά οι ψυχές της από ξένους φαντάρους που τριγυρνούν σαστισμένοι μέσα της; Η Γαλλίδα μυθιστοριογράφος Μarcelle Τinayre στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου με ειδική αποστολή. Επισκέπτεται τις εγκαταστάσεις του γαλλικού εκστρατευτικού στρατεύματος και των γαλλικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και εξετάζει την κατάσταση του ηθικού του στρατεύματος αλλά και τη στάση των ντόπιων απέναντί του. Μέσα σε αυτό το γοητευτικό αφήγημά της [ Ένα καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη (Απρίλιος-Σεπτέμβριος 1916), μτφ. Νεστοροπούλου- Φλιτούρης, ιστορ. επιμέλεια: Λάμπρος Φλιτούρης, Εκδ. Ασίνη 2008], καταφέρνει να αποτυπώσει με εξαιρετική οξυδέρκεια την αίσθηση της πόλης και των ανθρώπων της. Οι ανάλογες μαρτυρίες ξένων που διαθέτουμε για την πολυφυλετική Θεσσαλονίκη του 1916 είναι πολλές. Οι περισσότερες περιγράφουν έκπληκτες τη γραφική ανατολίτικη όψη της πόλης. Η Τinayre προχωρεί βαθύτερα. Μας αναμεταδίδει χρήσιμες πληροφορίες για το χαρμάνι των φυλών της πόλης, για τις αντιθέσεις μεταξύ των εθνοτήτων, για την κατάσταση των προσφύγων και για τη ζωή των γυναικών, καθώς τα μυθιστορήματά της είναι στρατευμένα υπέρ του γυναικείου ζητήματος. Για παράδειγμα, μια Κυριακή επισκέπτεται τον προσφυγικό καταυλισμό του Λεμπέτ, όπου πρόκειται να τελεσθούν συγχρόνως έξι γάμοι. Παρακολουθεί τις ετοιμασίες, τις φορεσιές, τα κοσμήματα και τους χορούς. Και εξανίσταται με την παραπληροφόρηση που έπεται εις βάρος τους. «Την επομένη, κάποιοι κακά ενημερωμένοι δημοσιογράφοι έγραψαν πως οι νεόνυμφες, παρακινημένες από τα φλογερά γαλλόφιλα αισθήματά τους, στάθηκαν στη γραμμή, μπροστά μου, και ξαφνικά, σηκώνοντας ώς τη μέση τα λευκά νυφικά τους, τάχα μου έδειξαν τα μεταξωτά εσώρουχα με τα τρία χρώματα της γαλλικής σημαίας. Μάταια αποπειράθηκα να αποκαταστήσω την αλήθεια».

Πρόκειται για μια υποδειγματική έκδοση, τόσο ως προς τη μετάφραση όσο και ως προς τον ιστορικό και πραγματολογικό σχολιασμό της.